 |
Jest
to największa planeta naszego Układu Słonecznego
i pierwsza z planet należąca do rodziny planet-olbrzymów.
Jego średnica wynosi 142980 km, czyli jest
ponad 11 razy większa od średnicy równikowej Ziemi. Jowisz i
Saturn to dwie
najmasywniejsze planety w naszym Układzie Słonecznym. Patrząc na
Jowisza,
zauważymy przede wszystkim równoległe do równika,
rozciągające się na przemian
ciemne pasy i jasne strefy. Jasne strefy związane są prawdopodobnie z
ruchami
na zewnątrz atmosfery, natomiast ciemne pasy - z ruchami w
dół. Często możemy
dostrzec także jasne i czerwonawe plamy, mosty i girlandy pomiędzy
pasmami,
które zmieniają się w dość krótkim czasie.
Temperatura górnej warstwy chmur
wynosi około -145°C.
Najbardziej znanym i trwałym tworem w atmosferze Jowisza jest Wielka
Czerwona
Plama, ogromny cyklon atmosferyczny na południowej półkuli
Jowisza. Plama ta
czasami zmienia swój kolor, blednąc niekiedy tak, że wydaje
się, iż całkowicie
znikła. Pojawia się jednak potem na powrót, w swojej owalnej
formie
przypominającej oko. Jej długość w kierunku równoleżnikowym
przekracza 20000 km, a w kierunku
południkowym wynosi około 12000 km. Wiatry
wiejące w atmosferze Jowisza osiągają
prędkość do 150 m/s, czyli pięciokrotnie przekraczają prędkość
orkanów na
Ziemi. Tym gwałtownym ruchom w atmosferze towarzyszą potężne
wyładowania
elektryczne. Atmosfera Jowisza zawiera 82% wodoru, 18% helu i śladowe
ilości
innych gazów (metan, amoniak i inne). Prawdopodobnie
czerwonawe zabarwienie
obłoków na Jowiszu wynika z połączenia amoniaku, metanu i
wodoru; może również
wchodzić w grę fosfor. Większość naszej aktualnej wiedzy o Jowiszu to
zasługa
odkryć dokonanych przez sondy "Pioneer 10" i "Pioneer 11"
(wystartowały w latach 1972 i 1973) oraz sondy "Voyager 1" i
"Voyager 2" (start w roku 1977). Opracowywanie licznych zdjęć,
pomiarów i innych danych uzyskanych za pośrednictwem tych
próbników kosmicznych
nie jest jeszcze zakończone. Jednym z najciekawszych odkryć było
odkrycie wokół
Jowisza jasnego pierścienia pyłowego w odległości około 125000 km
od środka
Jowisza oraz odkrycie w 1979 roku trzech kolejnych księżyców
tej planety
(Metis, Adrastea i Thebe). Do niedawna znanych było 16 naturalnych
satelitów
Jowisza. Obecnie odkrywane są kolejne - posiadają jedynie techniczne
nazwy.
Cztery największe księżyce Jowisza mogą być obserwowane nawet przez
najmniejsze
teleskopy. Zostały one odkryte przez Galileusza w 1610 roku. Największy
z nich,
Ganimedes jest większy od Merkurego! Powierzchnia Io nieustannie się
zmienia wskutek
wybuchających na nim wulkanów, które każdego roku
wyrzucają miliardy kilogramów
materii. Europa, Ganimedes i Callisto są pokryte lodem, lecz Europa
jest biała,
a Ganimedes i Callisto są ciemne i usiane wieloma kraterami.

Kliknij w minaiature aby
powiększyć
|