 |
Księżyc,
towarzysz naszej Ziemi i najbliższe nam duże ciało niebieskie. Księżyc
nie posiada atmosfery, która zasłaniałaby jego
powierzchnię, możemy ją zatem badać bardzo dokładnie. Nawet gołym okiem
dostrzegamy morza księżycowe, duże, ciemne obszary o bardziej lub mniej
kolistym kształcie. W dawniejszych czasach obserwatorzy uważali te
okrągłe, ciemne
obszary za prawdziwe morza i nadali im fantazyjne łacińskie nazwy,
takie jak:
"Mare Nectaris" (Morze Nektaru), "Mare Tranquilitatis"
(Morze Spokoju), "Mare Serenitatis" (Morze Pogody albo Morze
Jasności), "Mare Imbrium" (Morze Deszczów) czy też "Oceanus
Procellarum" (Ocean Burz). Obecnie wiemy, że na powierzchni Księżyca
nie
ma wody w stanie wolnym. Pomimo to używa się, tak jak dawniej,
historycznych
nazw mórz. Morza księżycowe są ogromnymi zagłębieniami
terenu, które powstały
prawdopodobnie w wyniku upadku małych planetek oraz dużych
okruchów materii
pochodzących z początkowego okresu tworzenia się naszego Układu
Planetarnego.
Zagłębienia te zostały następnie wypełnione lawą. Na "gładkim"
terenie mórz występuje mało kraterów, bardzo licznie
występują one natomiast na
wyżynach, szczególnie południowej półkuli Księżyca.
Jednym z największych i
najbardziej interesujących mórz księżycowych jest Mare Imbrium
(Morze
Deszczów). Ma ono średnicę 960 km i jest otoczone wysokimi
łańcuchami górskimi,
które wraz z zatokami tworzą bardzo ciekawy krajobraz. Morze
Deszczów jest
jednym z najchętniej oglądanych miejsc na powierzchni Księżyca. Ale nie
morza,
lecz kratery tworzą charakterystyczny "krajobraz księżycowy". Jest to
formacja typowa także dla niektórych planet i księżyców
naszego Układu
Słonecznego. Kratery na Księżycu są najprawdopodobniej kraterami
uderzeniowymi
(a nie jak wcześniej przyjmowano, wulkanami), powstałymi wskutek upadku
małych
planetoid i bombardowania meteorytowego. Największe kratery - nazywane
również
górami pierścieniowymi lub równinami wałowymi - mają
średnicę od 200 do 300 km.
Wiele kraterów (z wyjątkiem najmniejszych) ma w swoim środku
jedną lub kilka
górek centralnych. Wał wokół krateru, który
wskutek jego rozmiarów i krzywizny
powierzchni Księżyca wydaje się stosunkowo płaski, opada niekiedy do
wnętrza
krateru stopniami i tarasami. Wnętrze krateru jest położone niżej niż
jego
powierzchnia zewnętrzna. Często dno i wał krateru usiane są mniejszymi
kraterami. Mniejsze kratery są na ogół młodsze od większych.
Istnieją bardzo
stare formacje kraterowe, które są prawie zupełnie zakryte przez
pył. Całkowita
liczba wszystkich kraterów na widocznej stronie Księżyca
szacowana jest na 33000.

Kliknij w minaiature aby
powiększyć
|